Meneer De Boer

Zelfs in de roerige jaren zestig is hij niet "Henk" - of erger - Ome Henk" van het LCGJ geworden. Als oudere man tussen al dat jonge volk vindt hij een mooie balans tussen nabij zijn en gepaste afstand bewaren.

Hendrik de Boer is geboren in 1904 te Delfstrahuizen, het tweelingdorp van Echtenerbrug aan het Tjeukemeer. Een arbeidersgezin met vier kinderen. Willem de Boer is machinist van de melkfabriek. Vast werk dus. Zijn vrouw Heiltsje is een weinig pratende, bedachtzame vrouw op de achtergrond. Wijs ook en daardoor gerespecteerd in dorp en (hervormde) kerk. Willem (93 geworden) is een kleine, felle man die gemakkelijk kan zeggen waar het op staat. Ze zijn meer dan zestig jaar getrouwd geweest. Henk heeft meer het karakter van moeder dan van vader.

Hij zit op een goede lagere school. Zes gewone klassen en (zoals dat toen kon voor de goede leerlingen) een paar jaar vervolgonderwijs op dezelfde school.

Daar dankt hij een heel mooi en karakteristiek handschrift aan. Daarnaast kan hij ongelooflijk goed en snel rekenen en schrijft hij zijn hele leven foutloos Nederlands.

Op zijn 14e moet hij aan het werk. Monsternemer. Elke morgen om 6 uur op de fiets langs de boerderijen in de polders rond de Tjonger melkmonsters ophalen. Hij heeft mij verteld dat hij in de strenge winters in het stikkedonker wel heeft staan janken van ellende als hij niet tegen de ijskoude wind in kon en toch moest. Verder diverse leerlingbaantjes. Ook bij een kapper, waarna hij aan het woonhuis van zijn ouders een huisje timmert en daarin een kapsalon begint.

Het hoofd van de school vindt dat Henk onderwijzer kan worden. Dat probeert hij, maar het is niet gelukt. Wel slim genoeg, maar geen studiediscipline?  Komt mij (Wim de Boer) bekend voor.

In 1925 komt hij in Oranjewoud Martha Douma tegen. Hij en "mooie Martha" zien wat in elkaar. Na 5 jaar verloving trouwen ze in 1930. Ze krijgen zes kinderen.

Martha komt uit een redelijk welvarend, gereformeerd ondernemersgezin (10 kinderen).

In Wolvega heeft Vader Douma een succesvolle varkensslachterij. Vanwege de noodzakelijke expansie (en om een aantal zonen in het bedrijf te kunnen houden) vestigt het bedrijf zich in Nijkerk, met filialen in Amsterdam en Den Haag. In 1936 volgt een volksverhuizing naar Amersfoort (5 gezinnen met een stapel kinderen).

Bij hun trouwen heeft schoonvader Douma Henk in het bedrijf gehaald als boekhouder. Daar is hij heel goed in.

Henk de Boer is een actieve en gerespecteerde man binnen de gereformeerde wereld: diaken, ouderling, AR partij. Rustig, integer, betrouwbaar en bedachtzaam nabij aan mensen die hem nodig hebben. Hij heeft een heldere, analytische geest, leeft volgens de conditioneringen van de gereformeerde wereld, is niet al te dogmatisch en staat open voor andere meningen, zonder die direct tot de zijne te maken.

Ingrijpend en verdrietig is de kerkscheuring in 1944. Hij is verbijsterd dat zijn broeders en vrienden - terwijl de wereld in brand staat - hun gezamenlijke gereformeerde kerk verlaten om een theologisch meningsverschil rond het al dan niet letterlijk spreken van de slang in het paradijs (of zo iets, ik heb mij er nooit in willen verdiepen). Het hakt er diep in. Zijn beste vrienden zijn nu Artikel 31 en willen hem van de ene op de andere dag niet meer zien. Dit wil hij nooit meer meemaken. Twintig jaar later ontstaat er

groot rumoer rond de eerste spraakmakende boeken van de VU hoogleraar Kuitert.

Ook in de kerkenraad van Amersfoort wordt "schande en schorsen" geroepen.

Dan staat Henk de Boer op. Hij kijkt op zijn kenmerkende wijze, het hoofd wat scheef, de zaal rond en zegt " broeders voordat wij nog meer tegen elkaar gaan roepen, mag ik vragen wie van u dit boek van Kuitert eigenlijk zelf gelezen heeft?" Er valt een beschaamde stilte. Nagenoeg niemand. "Dan lijkt het mij een goede zaak om deze discussie over een maand voort te zetten met de leden van deze raad die dan ook daadwerkelijk het boek gelezen hebben."

Wat kan ik vandaag verlangen naar dit soort intuïtief en helder gezag.

In het leven van Henk de Boer zijn 2 verrijkende keerpunten.

Allereerst dat hij met onze moeder trouwt. Zij is het beste dat hem is overkomen, persoonlijk en maatschappelijk.

Het tweede keerpunt is dat hij in 1949 het familiebedrijf verlaat en administrateur bij het LCGJ ("De Witte Hei") wordt. Die club ziet in dat er bij gereformeerde jongeren grote behoefte is aan reis- en vakantiemogelijkheden in een vooralsnog bij hun milieu passende omgeving. Een gouden greep. En dan vooral ook de uitwerking door deze hele organisatie met en door de jongeren zelf te laten runnen. Stafleden opleiden, onvergetelijke trainingsweekends, steeds nieuwe locaties zoeken in heel Europa, de onverzadigbare honger naar steeds meer zeilkampen, een Werkgroep Jongerenkampen waarin meneer de Boer de enige beroepskracht is.

LCGJ kampen zijn een niet meer weg te denken begrip in de kerkelijke jongerenwereld. De organisatie wordt groter en groter. Henk de Boer wordt hoofd van de afdeling kampwerk. Wat een feest om dat als beroep te mogen doen. Meneer de Boer heeft er met volle teugen van genoten.

Op de CD 1969 van het afscheid bij zijn pensionering (dat de opmaat wordt naar de reünie op 29 april 2015) staat een dankwoord van meneer de Boer. Het is heel mooi om tegelijk het te verlegen, te bescheiden zijn van deze man te horen ("eigenlijk heeft hij in zijn leven niets bijzonders gedaan") en te ervaren hoe ver hij zijn tijd vooruit is.

Feitelijk manifesteert hij een vandaag opkomend leiderschap gebaseerd op sturen door vertrouwen, verantwoordelijkheid delen, ruimte geven, durven beslissen op intuïtie. Goed leiderschap kun je samenvatten in dat je zo leiding geeft dat mensen graag en resultaatgericht met en voor je willen werken.

Het is heel bijzonder dat ik van 1963 tot 1968 samen met mijn vader in de Werkgroep heb gefunctioneerd. Dat was een prachtige tijd waarin we veel gedeeld hebben. Voor mij is hij een slijpsteen van mijn geest geweest. Ik heb in het gezin thuis leren denken, analyseren, meningen vormen en weer loslaten, beseffen wat integer en verantwoord handelen betekent. Over voelen hadden we het niet. Dat heb ik later mogen leren.

Onze lieve moeder Martha Douma is in 1959, veel te jong, overleden, 54 jaar oud.

10 jaar later is vader getrouwd met een gepensioneerde zakenvrouw uit Apeldoorn.

Zij hebben het goed gehad met elkaar. Door de invloed van haar milieu is Henk de Boer in zijn laatste decennium steeds conservatiever geworden. Politiek is hij geëindigd als GPV stemmer (markant, gezien zijn geschiedenis). Hij heeft altijd gevonden dat ik politiek actief moest worden. Toen dat op mijn 35e eindelijk gebeurde was het voor de "verkeerde" partij (PPR). Ons levendige slijpsteen niveau was voorbij. Jammer. Joyful and loving in letting it be.

Henk de Boer is voorjaar 1986 in Apeldoorn overleden. Hij is 81 jaar geworden.

Wim de Boer